Jak dbać o zęby u dziecka, aby nie dopuścić do próchnicy? O prawidłową higienę jamy ustnej należy dbać już od pierwszego dnia życia dziecka! Dlaczego jest to tak ważne? Jak dobrze myć i pielęgnować zęby? Jaka pasta i szczoteczka dla niemowląt jest najlepsza? Jak zapobiegać próchnicy? Kiedy udać się na pierwszą wizytę u dentysty? Odpowiedzi na pytania znajdziesz w poniższym artykule. Zęby mleczne – zdrowie jamy ustnej od samego początku. Jama ustna niemowląt ma sporo dziąsłowych fałdów i zachyłków, gdzie zalega pokarm, który jest przyczyną m.in stanów zapalnych czy pleśniawek1. Eksperci zalecają dbanie już o bezzębne wały dziąsłowe, ważne jest żeby regularne mycie jamy ustnej stało się nawykiem, ponieważ bezwzględnie każdego dnia należy myć zęby mleczne, które pojawią się w ustach dziecka w okolicach szóstego miesiąca życia1 2. Pełen komplet uzębienia mlecznego dziecko uzyskuje dopiero w trzecim roku życia3! Jako pierwsze powinny pojawić się „jedynki” dolne, ostatnie będą się wyrzynały „piątki” górne3.
Higiena jamy ustnej u niemowlęciaCodzienna higiena jamy ustnej u najmłodszych jest obowiązkiem spoczywającym na rodzicach i opiekunach. Na etapie bezzębnych wałów dziąsłowych wystarczy przemywanie gazikiem nasączonym wystudzoną, przegotowaną wodą. Gdy pojawią się zęby, niezbędna staje się szczoteczka dostosowana do wieku dziecka, albo miękka silikonowa nakładka na palec. Pastę do zębów należy wprowadzać od początku. Na początku eksperci polecają pasty bez fluoru, a gdy dziecko umie już wypluwać, czyli ok 3 r.ż., pasty dostosowane do wieku dziecka z fluorem (ok. 1000 ppm)
Istotnym elementem higieny jamy ustnej jest też zwracanie uwagi na to, co dziecko wkłada do buzi. Smoczki i gryzaki przed pierwszym podaniem ich niemowlęciu powinny być umyte pod bieżącą wodą lub wrzątkiem, ale bez detergentów. Myjmy je także w czasie dnia. Absolutnie nie maczajmy smoczków w słodkich płynach, bo to prosty sposób do rozwoju chorób jamy ustnej.
Jak myć zęby niemowlaka?. Dziecko nie myje samo zębów. Rodzice powinni aktywnie uczestniczyć w myciu zębów przez dziecko do ok. 7rż. Dlaczego tak długo? Ponieważ dopiero ok 7 r.ż. dziecko jest na tyle sprawne manualnie, żeby zabiegi higieniczne skutecznie przeprowadzać samodzielnie.
2. Na szczoteczkę nakładamy niewielką ilość pasty tzn. tyle ile ma ziarnko ryżu- jest to ilość wystarczająca dla dziecka (ilość właściwa dla dorosłego odpowiada wielkości standardowego ziarna grochu). Nieprawidłowe jest nakładanie pasty na całą długość główki szczoteczki.
3. Szczoteczka dla niemowląt jest to specjalna szczoteczka, z wygodną bardzo małą główką i odpowiednio miękkim włosiem. Szczoteczki do pielęgnacji jamy ustnej małych dzieci powinny być z tworzywa sztucznego, mieć małą zaokrągloną główkę, posiadać szeroki trzonek (rękojeść) dla wygodnego jej utrzymania w ręku przez rodzica, a potem przez dziecko, ewentualnie być wyposażone w specjalną tarczkę (ogranicznik), która chroni przed zbyt głębokim włożeniem szczoteczki do ust dziecka.
Próchnica butelkowa. Zęby naszych najmłodszych starajmy się myć minimum 2 razy dziennie. Koniecznie przed snem, ponieważ w nocy zmienia się jakość śliny, ruchy języka są wolniejsze i to przyczynia się do rozwoju próchnicy zębów. Próchnica u dzieci przybiera różne formy, natomiast najpowszechniejsza jest tzw. próchnica butelkowa. Ten rodzaj próchnicy charakteryzuje się bardzo szybkim rozwojem, pojawia się najpierw na przednich zębach szczęki, szybko rozprzestrzeniając się na pozostałe grupy zębów zarówno szczęki i żuchwy. Główną przyczyną rozwoju próchnicy butelkowej zwanej także próchnicą wczesnego dzieciństwa jest zezwalanie niemowlętom i małym dzieciom na zasypianie z butelką. Ten schemat próchnicy pojawia się również w przypadkach nocnego karmienia piersią po 1. roku życia przy niewłaściwej higienie jamy ustnej. Aby przeciwdziałać występowaniu próchnicy butelkowej należy eliminować nieprawidłowe nawyki, czyli starać się nie dopuszczać do sytuacji, że dziecko zasypia z butelką, i nie podawać produktów zawierających cukier, zwłaszcza po wieczornym myciu zębów.
Leczenie próchnicy u małych dzieci. Próchnica u niemowlaka a także później, próchnica zębów u dzieci wymaga bezwzględnego leczenia. Mitem jest, że zębów mlecznych nie należy leczyć. Obecność wszystkich zębów mlecznych do czasu ich fizjologicznej wymiany jest bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju szczęk. Przedwczesne usunięcie zęba mlecznego na skutek próchnicy powoduje powstanie problemów ortodontycznych a także przyczynia się do powstawania i rozwoju wad wymowy. Dlatego bardzo ważna jest wiedza jak wygląda próchnica u dzieci i jak wygląda zapobieganie próchnicy u dzieci. Miejsca na zębie objęte procesem próchnicowym zmieniają barwę, najpierw są kredowo-białe, następnie plama zmienia barwę na różne odcienie beżowo-brązowego, w kolejnym stadium rozwoju próchnicy pojawia się ból. Dlatego tak ważne jest by rozpoznać początek próchnicy u dzieci, kiedy zmiany są całkowicie odwracalne. Profilaktyka próchnicy u dzieci to przede wszystkim: odpowiednia higiena i ograniczenie cukrów w diecie, a zastąpienie ich większą ilością nieprzetworzonych warzyw i owoców.
Problemy przy myciu zębów, czyli o krwawiących dziąsłach. Co zrobić jeżeli w czasie mycia dziąsła krwawią? W większości przypadków za krwawienie w czasie mycia odpowiada stan zapalny dziąseł, który powstał poprzez osadzanie się w tym miejscu płytki nazębnej. Nie pozostaje nic innego jak dokładnie umyć zęby pomimo krwawienia i w krótkim czasie problem powinien ustąpić. Jeżeli krwawienie utrzymuje się dłużej niż 3-4 dni wskazana jest wizyta u dentysty.
Wielkie wydarzenie- pierwsza wizyta u dentysty. Jeżeli wydarzy się sytuacja awaryjna to wizyta u stomatologa wskazana jest oczywiście jak najwcześniej, natomiast pierwsza, standardowa, planowa wizyta dziecka u stomatologa dziecięcego zalecana jest już w pierwszym roku życia dziecka. Wizyta taka w dużej mierze powinna skupiać się na uświadomieniu rodzicom, że profilaktyka próchnicy u dzieci jest najważniejsza. Dentysta powinien udzielić porad dotyczących dbania o higienę oraz o dietę dziecka. Potem z maluchem warto przyjść około drugiego roku życia. Pierwsze wizyty dziecka to tzw. wizyty adaptacyjne, które mają na celu zapoznanie dziecka z lekarzem i z gabinetem. Taka wizyta powinna polegać na zabawie przyzwyczajającej dziecko do nowego miejsca. Kolejne powinny odbywać się nie rzadziej niż co 3-4 miesiące. Jest to odstęp czasowy, kiedy dziecko będzie jeszcze pamiętało poprzednią wizytę, a także nowopowstałe zmiany próchnicowe będą łatwe do wykrycia i prawdopodobnie odpowiednio leczone będą całkowicie odwracalne.
Dzieci to wymagający pacjencie a leczenie ich zębów to wymagająca dziedzina stomatologii, dlatego warto szukać dentystów specjalizujących się w leczeniu najmłodszych czyli tzw. pedodontów lub dentystów posiadających doświadczenie w tym zakresie. Zazwyczaj są to lekarze cechujący się lekkością w nawiązywaniu kontaktów z dziećmi. Warto korzystać z doświadczeń innych i wybierać dentystę polecanego przez innych rodziców. Przyzwyczajenie dziecka do profilaktyki jamy ustnej i dbania o zęby jest jednym z ważniejszych zadań dla rodzica. Warto wyrobić w maluchu ten nawyk już od pierwszych dni, to realnie zaprocentuje na przyszłość!